Điểm mù của gió

1. Sẽ là kỳ lạ, hết sức kỳ lạ, nếu quả thật có ai đó nói rằng họ không thích diện mạo mới này của ĐT Italia. Làm sao có thể không thích thứ bóng đá tốc độ, sexy, cuốn hút và táo tợn ấy? Làm sao có thể không thích sự lột xác về tư duy trong từng cú chạm bóng, và trong cả cái cách Roberto Mancini tạo nên những bất ngờ thú vị, khi đặt tay vào trận đấu theo cách chưa một nhà cầm quân lão luyện nào thực hiện với Squadra d’Azzurra?

Hẳn không ai không bật cười, khi Sirigu được tung vào sân thế chỗ Donnaruma. Dĩ nhiên, có thể lý giải quyết định này bằng một nguyên nhân sâu xa, như những chỉ dấu ký ức từ tận Italia 90, với chính Mancini, đã được nhắc đến. Song, dù thế nào thì vượt trên nguyên nhân ấy cũng như mọi nguyên nhân khác, vào khoảnh khắc đánh dấu 25/26 tuyển thủ Ý được hít thở bầu không khí EURO đích thực đó, bóng đá trở lại ý nghĩa nguyên thủy là một trò chơi vui vẻ. 

Và, cũng không nên xem đó là một câu chuyện tầm phào, hay chỉ là một nét điểm xuyết cho cuộc hành trình thêm phần sinh động. Thực ra, trước đây, đã từng có một đoàn quân chinh phục luôn cố gắng thực hiện điều này. Đó là ĐT Pháp, ở cả World Cup 1998 lẫn EURO 2000. 

Aime Jacquet trước, rồi Roger Lemerre sau, đều đã “tất tay” cho đội hình dự bị được vào sân ở loạt trận cuối vòng bảng (chỉ trừ thủ môn thứ ba), sau khi chắc chắn có vé. Lemerre thậm chí còn làm điều đó, kể cả khi phải đua tranh ngôi đầu bảng bằng trận đối đầu trực diện với ĐT Hà Lan. Và Les Bleus, trận đó, thua 2-3. Có sao đâu. 

2. Những yếu tố tâm lý cũng như trạng thái tinh thần thường không có cách nào được cụ thể hóa trên bảng tỷ số, hay trong những bảng số liệu thống kê. Chúng hoàn toàn vô hình, dù chính xác là chúng lại luôn hiện hữu, và tác động đến tất cả mọi khía cạnh khác. Bất ngờ là thuộc tính cố hữu của bóng đá. Bất ngờ là điều thú vị nhất trong bóng đá. Và bất ngờ dường như luôn luôn được tạo nên, không phải từ sự chênh lệch về đẳng cấp hay danh tiếng, mà từ sự thăng hoa tâm lý trong “một ngày đẹp trời”. 

Trao cơ hội cho những tuyển thủ dự bị là cách hay để nuôi dưỡng, vun đắp và sẵn sàng cho sự thăng hoa đó (miễn là có cơ hội an toàn để thực hiện). Một cách đơn giản, không ai phải chịu đựng sự đầu độc của cảm giác mình là kẻ ngoài lề. Thay vào đó, trong khi thắt chặt thêm những sự liên kết tinh thần của tập thể, các nhà cầm quân vừa có dịp mài giũa thêm những ý tưởng nhân sự, mà những đội hậu bị cũng không quá xơ cứng về cảm giác. Họ sẽ sẵn sàng hơn, và cũng sẽ “cuồng chân” hơn, mỗi khi cơ hội đến. Về chuyện này, Sylvain Wiltord hay David Trezeguet của đêm chung kết EURO 2000 ấy chính là những minh chứng. 

Danh sách thi đấu các giải chính thức, đâu phải ngẫu nhiên mà lên đến 23 (trước đây) hay 26 (bây giờ). 

Với Italia hiện tại, không cần đợi đến trận cuối này, có thể thấy là cách “xoay tua” đội hình của Roberto Mancini tỏ ra hữu hiệu như thế nào. Những người có mặt trên sân luôn dư thừa sự sung mãn – điều không thể phủ nhận trong nhịp độ và tốc độ của những đợt lên bóng, đồng thời còn sẵn sàng được thay thế bởi những gương mặt còn sung mãn hơn. Hãy xem, cách Verratti thay thế hoàn hảo Locatelli ở trung tuyến. 

Mới chỉ EURO 2012 hay 2016 thôi, đội bóng này còn phải sợ hãi và dễ dàng rệu rã trước bất cứ đối thủ nào thiết lập thành công những màn “tra tấn thể lực”. Nay thì ngược lại. Họ tra tấn cả 3 đối thủ vừa lần lượt bị đánh ngã. 

Và thực tế, đây là một Azzurri “bình dân” nhất suốt 30 năm qua. Quá ít ngôi sao hàng đầu thế giới. Quá nhiều tên tuổi còn chưa có chỗ đứng ở hàng đầu, dưới ánh mặt trời của hành tinh bóng đá. Donnarumma hay Verratti là những âm hưởng còn tương đối quen tai. Bonucci hay Chiellini đều là những lão tướng dày dạn. Nhưng phần còn lại, tuyệt nhiên không phải thế. 

Song, cái tập hợp xa lạ mà những đại biểu của Atalanta, Sasuolo hay Torino đứng bình đẳng cạnh các đại diện của các ông lớn ấy lại đang là đội bóng đáng xem nhất EURO, cho đến lúc này. Họ khơi lên những cảm giác lãng mạn tuyệt vời, và kiến tạo những cơn mơ hoang đường nhất. 

3. Vô danh là một điều tốt. Trắng tay và đói khát cũng vậy. Nhờ những yếu tố đó, tinh thần chiến đấu lại dễ dàng được hun đúc, và dễ dàng được khuếch đại gấp bội, so với những kẻ chinh phạt đã thừa mứa vinh quang. 

Tuy vậy, yêu thích hay mê đắm là một chuyện, còn âm thầm lo lắng cho chặng đường sắp tới của đoàn quân chưa có gì để mất này thì lại là chuyện khác. 

Khi Italia biến hình để trở thành một dạng “Cơn lốc màu thiên thanh”, tất yếu là những liên tưởng không mấy tươi sáng, về cách mà ĐT Hà Lan từng không biết bao nhiêu lần trượt chân ở các trận knock-out, sau khi đã thắng như sấm vang chớp giật ở vòng bảng, là điều hoàn toàn dễ hiểu. 

So sánh đương nhiên là khập khiễng. Nhưng, cũng như bất ngờ đối với bóng đá, dấu ấn đẳng cấp thể hiện ở khả năng điều tiết nhịp độ (của cả từng “trận đánh” lẫn toàn “chiến dịch”) lại cũng là một thuộc tính bắt buộc dành cho những nhà vô địch. 

Không ai dám chắc, trạng thái “xuất thần” này của người Ý sẽ kết thúc tại đâu. Cũng có thể, nhờ đôi cánh ấy, cuồng phong sẽ còn thổi tới tận đỉnh vinh quang, như cách Đan Mạch năm 1992 ghi tên mình vào lịch sử. Song, nếu điểm dừng hiện diện trước đó, đặc biệt là khi yếu tố bất ngờ đã từng bước phai nhạt, và các đối thủ cũng đã nhận diện với Azzurra theo những lăng kính hoàn toàn khác, thì Roberto Mancini có thể làm gì? 

Không bao giờ được đánh giá thấp trí xảo Italia. Nhưng dù sao, có bột mới gột nên hồ, việc thiếu hụt những “chiến binh bách thắng” cũng vẫn có thể đặt ra câu hỏi: Nếu phải đối diện với một địch thủ đủ lỳ lợm cũng như khả năng để đương đầu và thậm chí là chặn đứng gió bão, thì Azzurra này sẽ tạo nên đột biến từ đâu? 

Thí dụ, một hàng tiền vệ chơi đúng phong độ của ĐT Bỉ hay ĐT Pháp, chắc chắn sẽ không dễ dàng chấp nhận bị áp đặt lối chơi bởi Italia, và họ cũng có thừa vũ khí để trừng phạt bất cứ sai lầm nào. Ngược lại, do luôn chủ động cũng như có điều kiện ào ạt tấn công trong suốt cả vòng bảng, cũng chưa ai biết hàng thủ này sẽ chịu đựng áp lực ra sao. 

Nhưng mà thôi, hãy cứ để thời gian trả lời. Còn khi câu trả lời chưa đến, hãy cứ tận hưởng hương vị trong lành của những ngọn gió đổi thay…